Bloom Taksonomisi

Taksonomi: Konumuz bağlamında taksonomi basitten karmaşığa, kolaydan zora sıralama anlamına gelmektedir. [6]

Bloom Taksonomisi: Bloom ve arkadaşları tarafından öğrenmenin üç aşamasından biri olan zihinsel aşamanın basamaklandırıldığı bir taksonomidir. Bu basamaklar: Bilgi, anlama, uygulama, analiz, sentez ve değerlendirme olmak üzere altı basamaktan oluşur.[6]

1) Bilgi: Bu aşamada öğrenciye verilen bilginin öğrenci tarafından tanınması ve verildiği şekliyle hatırlanması beklenir. [5]

2) Kavrama: Bu aşamada öğrencilerden bilgiyi anlamlandırmış olmaları ve kendi kelimeleriyle ifade edebilecek düzeyde olmaları beklenir.[5]

3) Uygulama: Bu aşamada öğrenciden verilen bilgiyi kullanmaları beklenir. [5]

4) Analiz: Bu aşamada öğrenciden verilen bilginin oluşum nedenlerini ifade ediyor olabilmeleri beklenir. Analiz basamağında öğrenciler oldukça eleştirel düşünmelidir. [5]

5) Sentez: Bu aşamada öğrencilerin yaratıcılıkları ön plana çıkar. Kendilerine hazır olarak verilen bilgiyi analiz edebilerek analiz sonuçlarından orijinal yeni şeyler yaratmaları beklenir. Uygulama aşamasında öğrenciler için tek bir sonuç seçeneği varken sentez aşamasında öğrencilerin birçok farklı sonuca ulaşabilme imkanları vardır.[5]

6) Değerlendirme: Bu aşamada öğrencilerden herhangi bir konuda üretilmiş olan çözüm, fikir, bir işlem veya bir metod konusunda kendi fikirlerini ve kendi düşüncelerini kullanarak karar verebilmesi beklenir. Bu karar verme aşamasında bazı standartlar koyulması eşitliği sağlamak açısından iyi olacaktır. Aksi halde öğrenciler arasındaki farklardan dolayı öğrenciler çok değişik nedenlere dayanabilecek kararlar alabilirler. [5]

Bloom Taksonomisinin Yenilenmiş Hali ve Neden Yenilendiği

Bloom Taksonomisi Anderson ve Krathwohl tarafından 2001 yılında yenilenmiştir. Bu yenilemenin sebebi eğitim öğretimde yapılan yeni araştırmalar ve değişen koşullarla birlikte Bloom Taksonomisinin üst düzey bilişsel becerileri tam olarak ölçemediğinin tespit edilmesidir. Bu düzenlemede bilişsel alanın iki farklı süreci ön plana çıkmıştır. Bu süreçler bilgi ve bilişsel süreçlerdir. Bilgi kısmı olgusal bilgi, kavramsal bilgi, yöntem bilgisi, üst bilişsel bilgi olarak ayrılır.[1]

Olgusal Bilgi: Kanıtlanabilir bilgilere denir. Mesela kimya, fizik bilimlerindeki olayları nedenleriyle birlikte bilme bilgisi gibi[3]

Kavramsal Bilgi: Kavram, kategori, sınıflandırma bilgisi[2]

Yöntem Bilgisi: Konuyla alakalı becerileri, teknikleri, yöntemleri bilme ve bu yöntemleri ne zaman kullanacağını bilme[2]

Üstbilişsel Bilgi: Üstbiliş kişinin kendi düşünme süreçlerini bilmesi ve bunları kontrol edebilmesi olarak tanımlanır.[2]

Yeniden yapılandırılmış olan Bloom Taksonomisinin bilişsel süreç kısmında ise birbirini izleyen 6 basamak vardır. Daha önceki adlandırmalar yerine başka adlandırmalar getirilmiştir. ‘Bilgi’yerine ‘hatırlama’, ‘kavrama’ yerine ‘anlama’, ‘sentez’ yerine ‘yeniden oluşturma’ getirilerek yeniden tanımlanmıştır ve 'yeniden oluşturma' basamağı, 'değerlendirme' basamağı yerine getirilmiştir. Eski taksonomide olmayan 'yaratma' basamağı da son basamak olarak eklenmiştir. Bu şekilde yeniden yapılandırılan bu taksonominin daha işlevsel olduğu düşülmüştür.[1]

Bloom Dijital Taksonomisi

 Bloom Taksonomisinin günümüzdeki eğitsel uygulamalara göre uyarlanarak verilmesidir.[4]

 Kaynakça:

1)http://www.pegem.net/akademi/kongrebildiri_detay.aspx?id=127506

2) https://eflatunplatosu.com/2016/05/09/bloom-taksonomisinin-yeniden-duzenlenmis-hali/

3)http://olgusal-bilgi.nedir.org/

4)http://alperenfisne.blogspot.com.tr/2016/04/bloom-taksonomisi.html

5)http://ckeris.blogcu.com/bloom-taksonomisi-siniflamasi/3352808
6) http://ogta.net/lesson/hedeflerin-siniflandirilmasi

KAVRAM TÜRLERİ

Kavram Nedir?

Kavram nesnelerin, duyguların, olayların anlamını karşılayan ifadelerdir. Kavramlar kelimelerle ifade edilebileceği gibi işaretlerle de ifade edilebilirler.[3] Kavramların üç farklı özelliği vardır. Bunlar: Esas(kendine özgü) özellik, işlevsel özellik ve ilişkisel özellik.[1]

Yeni bir kavramı birine öğretirken önceden bildiği kavramlarla bağlantılar kurarak öğretmek daha etkili bir sonuç verecektir.[1]

Türüne göre kavramları sınıflayacak olursak beş katogoride inceleyebiliriz.[2]

Bunlar:

Soyut ve somut kavramlar

Nesnel ve ilişkisel kavramlar

Üst, alt ve bağlantısal kavramlar

Kendiliğinden ve kendiliğinden olmayan kavramlar

Günlük ve bilimsel kavramlar

Soyut ve Somut Kavramlar:  Duyu organlarımız vasıtasıyla algılayabildiğimiz ya da gözleyebildiğimiz kavramlara somut kavramlar denir. Bu kavramlar belirli bir nesneyi, canlıyı ya da bir olguyu karşılayabilir. Örnek vermek gerekirse: Masa,saat, kitap, kuş, kedi, üçgen vs.

Soyut kavramlar ise duyu organlarımız vasıtasıyla algılayamadığımız, düşünsel olarak varlığı geçerlilik kazanan kavramlardır. Örnek vermek gerekirse: mutluluk, hüzün, neşe, insanlık vs.

Nesnel Kavramlar: Fiziksel varlıkları karşılamak için kullanılan kavramlardır. Örnek vermek gerekirse: Masa, çanta, dolap, çikoata vs. [1]

İlişkisel Kavramlar: Nesnel kavramlar arasındaki ilişki sonucu ortaya çıkan ve bu ilişkiyi tanımlamak üzere ortaya çıkarılan kavramlardır. Örnek vermek gerekirse: kuvvet, ivme, sürtünme vs. [1]

Üst, alt ve bağlantısal kavramlar: Üst kavram benzer özellik gösteren kavramların kabul edilen genel adıdır. Bir kavramı tanımlamak için o kavramın sadece kedisine ait özellikleri gösteren kavram adıyla tanımlayabileceğimiz gibi daha genel olarak tanımlayabileceğimiz kavramsal adını da kullanabiliriz. Bu o şey hakkında özel adı kadar olmasa da yine bilgi verir. Bir örnekle açıklayacak olursak: ‘Kedi’ bir kavramdır. ‘Hayvan’ da bir kavramdır. Kedi için ‘hayvan’ kavramını da kullanabiliriz fakat bu kavram ‘kedi’ kavramı kadar bilgi vermeyecektir bize. Burada ‘hayvan’ kavramı üst kavramdır. Alt kavramı da bir örnekle açıklamak istersek mesela ‘memeliler’ kavramı ‘hayvanlar’ kavramının bir alt katmanı diyebiliriz. Kedi için memeli ve hayvan kavramlarının ikisini de kullanabiliriz. Hayvan kavramı daha genelken memeli kavramı daha çok tanımlayan, kedi kavramı ise en çok tanımlayan kavramdır. [1]

Kendiliğinden ve Kendiliğinden Olmayan Kavramlar:  Piaget çocukların düşünme özelliklerini yansıtan kavramlara kendiliğinden oluşan kavramlar demiştir. Bu kavramlara örnek vermek gerekirse ‘miyav’ çocuk için kediyi , ‘hav hav’ köpeği karşılayabilir. Bu tür kavramlar çocukta kendiliğinden oluşmuştur.  Çocukların istenilen biçimde düşündüğünü gösteren kavramlara da kendiliğinden olmayan kavramlar denir. [1]

Günlük ve Bilimsel Kavramlar: Vygostky’e göre kavramlar günlük ve bilimsel olarak sınıflanırlar. Günlük kavramlar çocuğa direk öğretilmeyen, çocuğun büyüklerle etkileşimi sonucu çıkarımda bulunarak edindiği kavramlardır. Bilimsel kavramlar ise belirli bir tanıma dayanarak, planlı bir şekilde çocuğa öğretilen kavramlardır. [1]

Peki Kavramları Öğretirken Hangi Öğretim Stratejileri Kullanılabilir? [1]

Kavram Haritaları

Kavram ağaçları

Benzerlikler

Bellekler

Betimleme

Bilişsel Haritalar

Yol Bulma Ağaçları

İçerik Çözümleme

Anlamsal Ağlar

Çapraz Sınıflama Çizelgeleri

Anlamsal Özellik Çözümlemeleri

   
Kaynakça:
http://ogta.net/lesson/strateji-sunum
http://alperenfisne.blogspot.com.tr/2016/04/kavram-turleri.html
https://tr.wikipedia.org/wiki/Kavram

        KAVRAM HARİTASI